Wakacje przeszły już z poziomu ekscytacji w fazę wspomnień, kalendarzowa jesień zameldowała się w letniej aurze…
Wrzesień przeminął w mgnieniu oka, a tym, co sprawiało nam w STASZICU również radość – o tej porze, niezmiennie od lat – były wizyty staszicaków, reprezentacji świeżo upieczonych studentów i studentek oraz tych, którym bliżej już do magisterium, a wszyscy jeszcze jakby „na wakacjach”. Miło było Was zobaczyć, porozmawiać.
W indywidualnych wspomnieniach zwyczajne staje się nadzwyczajne, „małe” urasta do rangi „wielkiego”, a niekiedy dzieje się też na odwrót… Choć może wcześniej z ulgą, po wysiłkach domykaliśmy któryś etap życia, obiecując sobie pójście naprzód, bez oglądania się wstecz, to z potrzeby serca bywamy sentymentalni w poszukiwaniu czasu przeszłego i siebie, i ludzi, jacy nam towarzyszyli. Człowieka określa przecież subiektywna pamięć minionego: jakość tego, co i jak się pamięta.
„Gaudeamus igitur, iuvenes dum sumus…” – wybrzmiewa na polskich uczelniach podczas inauguracji nowego roku akademickiego. Kto wie, może w ławach uniwersyteckich znaleźć można teraz przyszłych noblistów, takich jak pierwsi tegoroczni laureaci, zaprezentowani światu 2 października 2023 – dr Katalin Karikó i dr Drew Weissman (ciekawe, tego Nobla w dziedzinie medycyny pośrednio mamy w sobie, bo przyznany za technologię, stojącą za stworzeniem szczepionek, co pozwoliło przemóc pandemię COVID-19).
Na progu akademickiego października szczególnie uroczysty jest moment immatrykulacji, czyli symbolicznego aktu przyjęcia pierwszoroczniaków w poczet studentów. Przed wiekami termin ten oznaczał także wniesienie do spisu szlachty, więc analogia nasuwała się nieuchronnie: bycie studentem oznaczało wówczas poniekąd formę uszlachcenia młodego człowieka, bo karmienie się wiedzą oraz obcowanie z mistrzami i mądrością nobilitowało.
Tegoroczne absolwentki i absolwenci STASZICA zgłębiać będą wiedzę w wielu renomowanych uczelniach polskich i zagranicznych. Wszystkim Wam oraz staszicakom studiującym na wyższych rocznikach i Waszym akademickim Profesorom życzymy: pasji życia i radości studiowania, samorealizacji w zamierzeniach dla dobra osobistego i ku pożytkowi powszechnemu!
Powaga uczelni i tradycje intelektualne spotykają się – od zawsze – z nieujarzmionym żywiołem młodości. Czy to słuchacze Platona w gaju Akademosa, czy żacy średniowiecznej Akademii Krakowskiej z XIV-XV stulecia, czy studentki szturmujące uniwersytety od XX wieku, bo patriarchalny świat nie był wcześniej gotów na przyjęcie młodych kobiet w poczet uczelni, czy też współczesne generacje studiujących – wszyscy w wieku nastu lub dwudziestu lat (i jak pokolenia ich poprzedników własną, naturalną młodość zazwyczaj doceniają później).
„Radujmy się, dopókiśmy młodzi…” – na inauguracji wyśpiewują studenci wobec swojej Alma Mater, czyli Matki Karmicielki jak uroczyście nazywano uniwersytety w Europie już od XI wieku.
W XIX stuleciu pozytywista i romantyk w wielu kwestiach mieli rozbieżne sądy, jednak łączyły ich nadzieje, wiązane ze sprawczością generacji młodych i to przekonanie uniwersalizuje się w XXI wieku, bo także Wy – pokolenie wstępujące w dorosłość – urządzicie nieodległą przyszłość i zdefiniujecie rzeczywistość jako ludzie i obywatele, jako Polacy i Europejczycy…
Dwudziestoletni romantyk Adam Mickiewicz rzecze:
„Hej użyjmy żywota!/ Wszak żyjem tylko raz (…)/ W ksiąg greckich, rzymskich steki/ Wlazłeś, nie żebyś gnił;/ Byś bawił się jak Greki,/ A jak Rzymianin bił (…)/ Cyrkla, wagi i miary /Do martwych użyj brył:/ Mierz siłę na zamiary,/ Nie zamiar podług sił! / Bo gdzie się serca palą,/ Cyrklem uniesień duch,/ Dobro powszechne skalą,/ Jedność większa od dwóch.”
Sześć dekad później pozytywista Adam Asnyk postuluje:
„Szukajcie prawdy jasnego płomienia,/ Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg! (…)/ Nieście więc wiedzy pochodnię na czele / I nowy udział bierzcie w wieków dziele –/ Przyszłości podnoście gmach!/ Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,/ Choć macie sami doskonalsze wznieść (…)/ Prawdziwa mądrość niechaj was pogodzi.”
Gaudeamus igitur!…
Niezależnie od metryki, bądźmy młodzi poznawczą ciekawością ludzi i świata oraz nieposkromioną pasją dobrego przeżywania życia!
SPOŁECZNOŚĆ STASZICOWSKA, październik 2023
