TYDZIEŃ HUMANISTYCZNY NA BIS: o kolegach po piórze z rocznika 1821…
…mogliby siedzieć razem w ławie szkolnej.
Rówieśnicy, urodzeni w roku, w którym zmarł Bonaparte, a odejście cesarza symbolicznie domknęło przełomowy czas historyczny Europy, na którego podglebiu wzrastały wielkie epoki kultury wieku – Romantyzm i Pozytywizm oraz formacja modernistyczna z pogranicza XIX i XX wieku.
Francuz Charles Baudelaire – urodzony w kwietniu 1821.
Polak Cyprian Norwid – z września 1821.
Rosjanin Fiodor Dostojewski – z listopada 1821.
Francuz Gustave Flaubert – z grudnia 1821.
Będą świadkami dekad XIX wieku i zostaną pisarzami, których oryginalna twórczość zdefiniuje prądy artystyczne i – co ważne – przyczynią się do wytyczenia dróg dla pisarstwa XX stulecia.
Jak czas pokazał: to współtwórcy swoich czasów i równocześnie prekursorzy tendencji artystycznych następnych okresów kultury oraz autorzy dzieł ponadczasowych, ciągle inspirujących, prowokujących, zastanawiających…
Wydaje się (co weryfikowalne), że więcej różni niż łączy tych Europejczyków XIX w. – kolegów po piórze. Dlatego mimo wszystko fascynujące będzie tropienie analogii (warto!) i nie idzie o to, czy znali się osobiście lub czytali swoje teksty.
Chcesz poznać twórczość pisarza: „tolle lege” [półki pełne, więc „bierz i czytaj” – radził filozof z Hippony].
Warto znajomość z literatem powiązać z przyjrzeniem się wizerunkowi artysty jako młodego człowieka, gdy życie było przed nim, a twórczość – niesprecyzowanym marzeniem…
DWUDZIESTOLATEK CHARLES (Baudelaire)
DWUDZIESTOPAROLATEK CYPRIAN (Kamil Norwid)
DZIESIĘCIOLATEK FIODOR (Dostojewski)
TRZYNASTOLATEK GUSTAVE (Flaubert)
Postscriptum. Powyższy tekst według licznika WORD ma 200 wyrazów po to, by podkreślić wspólną dwusetną rocznicę urodzin: autora „Paryskiego spleenu” [tytuł jako próbka mocnego talentu Baudelaire’a], twórcy „Czarnych kwiatów” [exemplum wybitnej prozy Norwida], autora „Gracza” [przykład epiki spod ostrego pióra Dostojewskiego], twórcy „Szkoły uczuć” [tytuł jako ilustracja wnikliwych dzieł Flauberta].
… a 100 lat później – też zdarzy się eksplozja talentów pisarskich w generacji, która przychodzi na świat w 1921 roku, niedługo po zakończeniu I wojny światowej i po odzyskaniu przez Polskę niepodległości: Krzysztof Kamil Baczyński [1921-1944], Stanisław Lem [1921-2006], Tadeusz Różewicz [1921- 2014], Julia Hartwig [1921 – 2017], a nieco dalej w Europie – szwajcarski literat Friedrich Dürrenmatt [1921-1990].
TOLLE, LEGE… BIERZ I CZYTAJ…
Barbara Strączek
